Meer over harmonisch mineur
De harmonische mineur toonladder verschilt van de normale mineur toonladder door de verhoogde zevende toon. De afstand tussen de zesde en zevende noot wordt hierdoor een kleine terts, wat een ongewone afstand is. Zo krijgt deze toonladder een hele ander gevoel, wat sommige mensen als een beetje "oosters" beschrijven. De klank is mysterieus en exotisch.
Het ontstaan van harmonisch mineur
Zoals je misschien al denkt, komt de naam harmonisch van harmonie. De mineurtoonladder mist een leidtoon, die belangrijk is voor de harmonie in een muziekstuk. Dat wordt heel duidelijk als je een akkoordprogressie in mineur speelt. Hierin mis je een dominant akkoord, die de juiste spanning geeft en wil terugvallen in het tonische akkoord. In de harmonisch mineur toonladder is de zevende toon (het septiem) verhoogd. Hierdoor is de leidtoon én het dominant akkoord toegevoegd. Zo werd de mineurtoonladder voor componisten bruikbaarder voor composities en akkoordprogressies.
Een harmonische mineur toonladder wordt ook wel een mengvorm tussen majeur en mineur genoemd. De zevende toon van bijvoorbeeld A-mineur is namelijk hetzelfde als die van A-majeur. Zo neemt de harmonische mineur toonladder delen over van de majeur toonladder. De leidtoon (de zevende toon) van de harmonische toonladder is “geleend” van de majeur toonladder van dezelfde noot
Het verhoogde septiem werd toegevoegd als een laddervreemde toon. Er werd een voorteken voor de zevende noot gezet, om duidelijk te maken dat dit een toevoeging aan de originele mineur toonladder was.
Gebruik en spel
De harmonisch mineur toonladder verschilt van de mineur toonladder doordat er een majeur dominant (V7) in zit. Hierdoor gebruik je hem voor andere composities dan de normale mineur toonladder. Zo kun je in een jazz-stuk over een G7 akkoord wat oplost in een C akkoord soleren in C mineur harmonisch.
De vijfde trap van harmonisch mineur is Spaans Frygisch (ook bekend als Dominant Frygisch of Zigeuner Frygisch). Dit is een afgeleide van de Frygische kerktoonladder. De Spaans Frygische toonladder wordt vaker gebruikt in de moderne muziek Deze bijzondere toonladder wordt veel gebruikt in Flamenco en andere Spaanse muziek. Maar ook in Klezmer en Arabische muziek kom je deze modus vaak tegen.
Let op: je kunt spelen in een majeur of mineurtoonsoort, maar er bestaat geen harmonisch mineur toonsoort! Bij harmonisch mineur wordt de mineurtoonladder een klein beetje aangepast, maar dit is incidenteel. Hierdoor kun je in composities makkelijk wisselen tussen harmonisch mineur en gewoon mineur.
Voorbeelden
- Billie Eilish - Bad Guy: Billie Eilish maakt krachtig gebruik van de akkoord-progressie die typisch is voor harmonisch mineur (Gm-Cm-D-Cm)
- The Beatles - Girl: Girl is bijzonder omdat in het couplet een wisseling plaatsvindt tussen harmonisch mineur en mineur.
- Muse - Plug in Baby: De intro van de elektrische gitaar is gebaseerd op een harmonisch mineur toonladder.
- Eminem - The Real Slim Shady: het riffje door het hele nummer is geschreven in harmonisch mineur.
